خودروهای امروزی در کنار تفاوتهای تکنولوژیک زیاد با مدلهای قدیمی، از لحاظ اندازه نیز بسیار متفاوت بوده و نسلهای جدیدتر بزرگتر و سنگینتر از نسلهای پیشین هستند. برای مثال فولکس واگن پولو را در نظر بگیرید. این خودرو اگر چه در کلاسی پایینتر از گلف جای میگیرد، اما نسل فعلی این خودرو از نسل اول گلف که در سال ۱۹۷۴ متولد شد، ابعاد بزرگتری دارد.
حال این سوال پیش میآید که چه دلایلی باعث رشد مداوم ابعاد خودروها میشوند؟ در مطلب حاضر قصد داریم نگاهی گذرا به عوامل مرتبط با این مساله داشته باشیم.
سختگیرانهتر شدن قوانین و مقررات مربوط به ایمنی خودروها، یکی از این عوامل به شمار میرود. به منظور سازگاری با این قوانین و پاس کردن انواع تستهای تصادف، شرکتهای مختلف مجبور هستند فضاهایی را برای تعبیه نقاط شکست در نظر بگیرند. این امر نیز به نوبه خود افزایش ابعاد را در پی دارد.
عامل دیگری که سبب رشد ابعاد خودروها شده، تغییر در رژیم غذایی مردم ساکن کره خاکی است. پس از جنگ جهانی دوم، شهروندان کشورهای مختلف به واسطه غذاهای سالم بلندقدتر شده اند، از سوی دیگر گرایش به سمت فست فودها و افتتاح رستورانهایی مثل مک دونالد، افزایش وزن آنها را در پی داشته است.
فورد یکی از نخستین خودروسازانی بود که به این موضوع اشاره کرد. در سال ۱۹۹۸ وقتی مدل اسکورت با فوکوس جایگزین شد، آقای ریچارد پری جونز (Richard Parry-Jones) مدیر بخش توسعه محصولات فورد در اروپا به برخی از دلایل تفاوت ابعاد دو خودرو پرداخت. تنومندتر شدن انسانها یکی از این دلایل بود.
چنانچه خودروها به خاطر ایمنی و بزرگتر شدن جثههای انسانها، صرفا طولانیتر طراحی شوند، تناسبات ظاهری آنها بر هم میخورند؛ به همین جهت عرض خودروها نیز به تبعیت از طولشان افزایش پیدا کرده است.
البته در این بین مدلهایی وجود دارند که بیش از حد عریض طراحی شده اند. جالب اینکه در یکی از خیابانهای لندن به دلیل روبرو شدن یک دستگاه بنتلی کانتیننتال GT با شاسی بلند رنجرور و ناتوانی رانندگان آنها در عبور از کنار یکدیگر ترافیکی ۲۰ دقیقه ای پدیده آمده بود!
دوباره به فولکس واگن گلف بر میگردیم. این هاچبک محبوب که اکنون در نسل هفتم خود قرار دارد، در مقایسه با نسل نخست خود ۱۶۹ میلیمتر عریضتر است. آیا نسل هشتم گلف نیز که در آستانه رونمایی است، عریضتر خواهد شد؟ در پاسخ باید گفت: احتمالا.
افزایش عرض در بین محصولات سایر خودروسازان نیز دیده می شود. به عنوان نمونه هاچبک مینی در مقایسه با ۹۱۱ کاررا ۱۹۹۷ تنها نیم اینچ باریکتر است. رودستر کوچکی چون مزدا MX-5 هم عرضی بیشتر از پورشه ۹۱۱ RS مدل ۱۹۷۳ دارد.
نسلهای مختلف پورشه ۹۱۱ مثال بارز دیگری از افزایش عرض خودروها در دهههای اخیر هستند. آخرین نسل از این کوپه دوست داشتنی که با کد ۹۹۲ شناخته میشود، عرضی برابر با ۱۸۵۲ میلیمتر داشته و در مقایسه با نسل پیشین ۴۴ میلیمتر عریضتر شده است. نسل اول ۹۱۱ در سال ۱۹۶۳ دارای عرضی برابر با ۱۶۱۰ میلیمتر بود!
برخی بر این باور هستند که بزرگتر شدن پورشه ۹۱۱ باعث کاهش لذت رانندگی آن شده است، زیرا هنگام حضور در خیابان یا جاده باید توجه زیادی به اطراف داشت تا اشتباهی کوچک باعث برخورد آن با کنارههای مسیر یا سایر خودروها نشود.
علاقه طراحان به چرخهای بزرگ، دیگر عاملی است که در سالهای گذشته ابعاد اتومبیلها را تحت تاثیر قرار داده؛ وقتی قطر چرخهای یک خودرو افزایش پیدا میکند، عرض آنها نیز باید بیشتر شود تا از چرخ موتور سیکلتها تمایز پیدا کنند! ناگفته پیداست چرخهای قطورتر و عریضتر نیازمند محفظههای بزرگتر نیز هستند. محفظههای بزرگتر نیز به نوبه خو افزایش عرض خودرو را در پی دارند.
نکته حائز اهمیت اینکه افزایش عرض خودروها هزینه بسیار بیشتری نسبت به افزایش طول آنها دارد، زیرا در صورت افزایش عرض اجزای زیادی چون داشبورد، ساختارهای جذب کننده ضربه، چرخها، تایرها، سیستم تعلیق و چند بخش دیگر تحت تاثیر قرار میگیرند.
تقلید شرکتها از همدیگر یکی از اتفاقاتی است که این روزها در صنایع مختلف از جمله صنعت خودرو بسیار شاهد آن هستیم. واقعیت این است وقتی روندی با استقبال مشتریان روبرو میشود، مدیران شرکتها سخت بتوانند در برابر فشار سهامداران مقاومت کنند.
به همین خاطر وقتی رشد ابعاد مدلی با استقبال مواجه میشود، دیگر شرکتها هم از این رویه پیروی می کنند. البته استناهایی مثل رنجرور ایووک هم وجود دارند که نسل جدید آنها تقریبا هم اندازه با نسل پیشین است. در این بین برخی برندها شجاعت به خرج داده و برخلاف جریان حاکم حرکت میکنند. پژو و واکسهال جزو این برندها به شمار میروند که بعضی از محصولات جدید خود را با ابعادی کوچکتر راهی بازار کردهاند.
برای بسیاری از برندهای رده بالا و لوکس، بازار ایالات متحده عامل مهم دیگری است که سبب افزایش ابعاد خودروهایشان شده است. شاسی بلندی مثل رنجرور شاید در اروپا یا سایر نقاط جهان بزرگ به نظر برسد، اما این خودرو در خیابانها و اتوبانهای بزرگ آمریکا در کنار مدلهایی چون فورد F-150 و کادیلاک اسکالید محو میشود!
در این کشور که دومین بازار خودرویی بزرگ جهان به شمار میرود، مشتریان سلیقه متفاوتی داشته و اتومبیلهای بزرگ دارای طرفداران زیادی هستند. این مساله سبب شده تا خودروسازان نتوانند براحتی از کنار چنان بازار گسترده ای به راحتی عبور کنند.
با روند کنونی حتما میپرسید رشد ابعاد خودروها چه زمانی متوقف می شود؟ در پاسخ باید گفت نه تنها محدودیت خیابانهای شهرها و روستاها یک عامل بازدارنده هستند، بلکه قوانین سختگیرانه زیست محیطی برای کاهش آلایندگی و لزوم افزایش برد حرکتی مدلهای برقی به احتمال زیاد باعث تحلیل رفتن اندازه خودروها در آینده نزدیک خواهند شد.
در کنار موارد فوق باید گفت ذهنیت برخی از مشتریان نیز نیاز به تغییر دارد. کم نیستند تعداد افرادی که بهتر بودن خودروها را به ابعاد آنها نسبت میدهند و در ذهن خود می گویند خودروی من از خودروی دیگران بزرگتر و در نتیجه بهتر است. بخشی از محبوبیت بالای کراس اوورها و شاسی بلندها ریشه در این مساله دارد.
منبع: autocar