کرایه خودرو در ایران: شاید وقتی دیگر

تا به حال به اجاره‌ی خودرو فکر کرده اید؟

این موقعیت را در نظر بگیرید که خودرویی ندارید و به هر دلیل امکان یا قصد خرید آن را هم ندارید. و یا ممکن است با توجه به دردسرهای تعمیرات خودروهای فرسوده و بخصوص باز هم گران شدن بیش از پیش قطعات (که هم شامل محصولات خارجی می شود و هم خارجی)، به فکر اجاره کردن خودرو چه در شهر ها و چه برای مسافرت های کوتاه و طولانی افتاده باشید.

در دنیا اجاره خودرو امری کاملا معمول است اما در ایران این رویه تقریبا محدود به تشریفات و مراسم ها مانند عروسی است. متاسفانه افراد و شرکت های اجاره خودرو آنقدر شرایط سختی را برای اجاره خودرو در نظر گرفته اند بعید است به زودی اجاره خودرو در کشور ما به امری رایج تبدیل شود. اما احنمال حضور هولدینگ‌های بزرگ اجاره خودرو هم منتفی نیست که می تواند چاره ای برای بازار نابسامان اجاره خودرو باشد. برای اجاره خودرو ابتدا به این سوالات پاسخ دهید.

آیا واقعا کرایه خودرو می ارزد؟

در حالت کلی پاسخ به این سوال نیاز به دانستن وضعیت مالی، ترجیحات و انتخاب خودرو شما دارد. در نتیجه ما تنها سوال ها و شرایط را با شما در میان می گذاریم و پاسخ را به خودتان واگذار می کنیم. نکته اول اینکه پس از پرس و جو به یک جمع بندی کلی رسیدیم: قیمت کرایه خودرو در شهرستان ها به نسبت تهران ارزان تر و مناسب تر است. نکته دوم نیز که احتمالا از آن آگاه هستید: با افزایش تعداد روز ها و کرایه خودرو به مدت طولانی تر می توان قیمت را تا حد زیادی کاهش داد.

در مورد قیمت باید اضافه کنیم، از آنجا که علاوه بر خود محصول، میزان تمیزی و سال تولید آن در قیمت نهایی کرایه خودرو تاثیر گذار است صرفا با چند مثال، تنها به کلیت آن می پردازیم. در بازار شهرستان، هزینه میانگین اجاره پراید، روزی ۶۰ الی ۷۰ هزار تومان است. پس از آن، خودروهای رایج کشورمان مانند خانواده سمند و پژو و غیره، روزانه بهای میانگین ۱۰۰ هزار تومان را دارند. (اختلاف قیمت در بین محصولات داخلی کشورمان مانند خانواده پژو، سمند و غیره ناچیز است)

وارد محدوده خودروهای لوکس نمی شویم چرا که قیمت ها بسیار متفاوت اند. از هیوندای سوناتا روزانه ۴۰۰ هزار تومان گرفته تا پورشه پانامرایی که تنها برای مسافرتی یک روزه با آن، بیش از سه میلیون تومان باید بپردازید. البته در تهران بعضی مراکز اجاره خودرو هزینه را بر اساس GPS و مسافت طی شده محاسبه می کنند. مثلا یک عروس و داماد با خودروی پورشه اجاره ای برای یک گردش اضافه به دور میدان ، باید چیزی حدود ۱ میلیون تومان بیشتر پرداخت کنند.

در ارزیابی ارزش این انتخاب، حتما لحاظ کنید که شما تنها مبلغی را به صورت کلی بر حسب مدت زمان اجاره، می پردازید. فرسودگی و استهلاک، هزینه ی تعویض لوازم مصرفی، مخارج بیمه، سرویس های خودرو، افت قیمت خودرو پس از گذشت زمان و … همه و همه موارد بسیار مهمی است که شامل شما نمی شود. در نتیجه اجاره خودرو، مزایایی دارد که انکار ناپذیر است. هر چند فرهنگ استفاده از آن و میزان رایج بودنش در کشورمان هنوز جای کار بسیاری دارد.

چگونه بنگاه های کرایه خودرو را پیدا کنیم؟

در حال حاضر بهترین راه اینترنت و روزنامه است. در شهرستان ها تعداد بنگاه های اتومبیل کرایه بسیار اندک است. در چنین شرایطی، توصیه می کنیم از معتبر بودن هر بنگاهی که انتخاب می کنید، اطمینان حاصل کنید. کافی است تماسی با اتحادیه خودروهای کرایه ای گرفته و اعتبار بنگاه مورد نظر خود را از آن ها جویا شوید.

کاغذبازی و مدارک لازم؟

پیش از باقی مدارک بدیهی است که گواهینامه و کارت شناسایی شما باید همراهتان باشد. شرایط در بعضی بنگاه ها فرق می کند. اما با تحقیقی که انجام شد، در اکثر آن ها چند چک را باید امضا کنید. اولی بابت اجاره و کرایه خودرو . دومی چک تضمین بابت عدم خلافی است که زمان تحویل آن، حدود دو هفته پس از تحویل خودرو به بنگاه است. سومین چک هم برای ضمانت است که همانطور از نام آن پیداست، چکی به مبلغ حداقل و گاهی بیشتر از مبلغ تمام شده اتومبیلی است که آن را اجاره می کنید.

چند نکته مهم

پس از انتخاب خودرو، در بنگاه و طی یک قرارداد دو جانبه با مالک خودرو، کرایه به شکل قانونی انجام می شود. اما در قرارداد نکات مهمی است که باید کاملا دقیق، کلمه به کلمه آن را بخوانید و اگر صد در صد با همه بند های آن موافق بودید آن را امضا کنید. توجه کنید که طرف قرارداد شما در اجاره خودرو، حتما همان فردی باشد که کارت خودرو به نام اوست. همچنین به موعد بیمه شخص ثالث و معاینه فنی و عوارض شهرداری خودرو توجه کنید.

گاهی هزینه بیمه بدنه در قرارداد وجود دارد که به هزینه های شما اضافه می کند. در نتیجه گاهی قیمت تمام شده پس از عقد قرارداد متفاوت می شود. (هرچند که توصیه می کنیم از بیمه بخصوص در مسافرت ها استفاده کنید تا خاطرتان آسوده شود).
دقت کنید که حتما خودرو را به شرط کارشناسی بگیرید. آن را به یک کارشناس بدنه و فنی نشان دهید تا بعدها به مشکل نخورید. بار ها دیده شده که مصرف کنندگان پس از تحویل به بنگاه، شاهد ادعای افتادن خط و خش و نظیر آنها از جانب مالک خودرو بوده اند. پیش از اجاره، کاملا خودرو را بررسی کنید. در برخی قراردادها، به محدوده تردد خودرو در قرارداد اشاره می شود که در شهر یا جاده باشند. توجه داشته باشید که امضای قرداد به معنی تعهد به اجرای مو به موی آن است. (معمولاً این خودروها ردیاب ماهواره ای دارند!)

و در انتها نکته آخر در محاسبه هزینه مدت زمان اجاره هست. توجه داشته باشید که مثلا اگر برای ۱۰ روز اجاره کرده اید، اگر ۹ روزه خودرو را برگردانید همچنان باید هزینه ۱۰ روز را بپردازید. قسمت مهم تر حالت بر عکس است. چرا که معمولا هزینه دیرکرد بیشتر از میزان اجاره معمولی است و بیشتر جریمه محسوب می شود تا هزینه. خلاصه کلام، به زبان ساده: دقت خود را بالا ببرید تا بهانه ای ساخته نشود که برایتان ایجاد دردسر کند.

در صورت خسارت خودرو، چه باید کرد؟

اگر خرابی خودرو در نتیجه سهل انگاری شما باشد، مانند تصادف، آسیب زدن و …، هزینه آن برعهده خودتان است، اما اگر مشکل خودرو بر اثر استهلاک، خرابی یک قطعه مشخص و شرایط این چنینی باشد، شما هزینه ای را نخواهید پرداخت. در صورت اختلاف نظر بین مالک و شما، با مراجعه به اتحادیه خودروهای کرایه ای مشکل بر طرف می شود. در غیر این صورت، مرجع اصلی رفع اختلاف، طبق هر قراردادی، دادگستری است.